Oprocentowanie kredytów i lokat jest ściśle regulowane przez prawo ustanawiane przez Radę Polityki Pieniężnej, czyli organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego. Określanie ich wysokości ma wpływ na stopy procentowe rynku międzybankowego, co przekłada się na oprocentowanie usług oferowanych przez banki komercyjne. W ten sposób reguluje się ilość pieniądza na rynku polskim, a także zapobiega się nadużyciom. Wyjaśniamy czym są podstawowe stopy procentowe NBP oraz omawiamy ich rodzaje!
Spis treści
Stopy procentowe NBP – co to jest?
Stopy procentowe NBP to wartości ustalane przez Organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego, czyli Radę Polityki Pieniężnej. Pomagają ustalić ceny, za jakie bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym oraz stawkę sprzedaży papierów wartościowych. W ten sposób kształtują politykę pieniężną. To właśnie od nich zależy, ile m.in. wynosi maksymalne oprocentowanie kredytów oraz lokat. Istnieje pięć rodzajów stóp procentowych NBP: referencyjna, lombardowa, depozytowa, redyskontowa i dyskontu weksli.
Stopa referencyjna
Pierwszą, najważniejszym typem jest stopa referencyjna (interwencyjna). Określa minimalną rentowność siedmiodniowych bonów pieniężnych NBP. Bank Centralny podczas operacji otwartego rynku skupuje/sprzedaje krótkoterminowe papiery skarbowe. Operacje te mają wpływ na oprocentowanie depozytów na rynku międzybankowym. Kształtuje wysokość stóp WIBOR oraz WIBID.
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Wyznacza się ją każdego dnia roboczego o godzinie 11:00. Wtedy banki podają stawki oprocentowania w ujęciu rocznym, po jakich są gotowe złożyć u siebie depozyt. Z wartości tych oblicza się średnią arytmetyczną. WIBOR wyznacza się dla konkretnych terminów, mogących trwać od jednego dnia do roku. Najpowszechniej stosuje się WIBOR 3M, obejmujący trzy miesiące depozytu. WIBID (ang. Warsaw Interbank Bid Rate) jest z kolei referencyjną wysokością oprocentowania lokat. Oblicza się ją w analogiczny sposób.
Od stopy referencyjnej w największej mierze zależy wysokość maksymalnego oprocentowania kredytów i pożyczek. Oblicza się ją, podwajając jej wartość powiększoną o 3,5%. Pod koniec maja 2020 stopy procentowe NBP w związku z pandemią zostały kolejny raz znacznie obniżone. Stopa referencyjna wynosi na ten moment 0,1%, przez co maksymalne oprocentowanie może osiągnąć poziom jedynie 7,2%.
Stopa lombardowa
Stopa lombardowa (kredytu lombardowego) określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw. Stanowi także podstawę do oceny maksymalnego oprocentowania kredytów i pożyczek. Jego kwota nie może przekroczyć wartości 100% – X% wartości papierów wartościowych, które bank komercyjny daje pod zastaw. Od tej stopy zależy, czy pożyczki udzielane klientom będą miały korzystne warunki. Im tańszy kredyt zaciągnie dany bank komercyjny, tym bardziej będzie skłonny do proponowania przystępniejszych ofert. W tej chwili stopa lombardowa wynosi 0,5%.
Stopa depozytowa
Stopa depozytowa określa oprocentowanie jednodniowych depozytów, składanych w banku centralnym przez banki komercyjne. Na rynku międzybankowym stopa ta jest najniższa ze wszystkich. Określa, ile NBP jest w stanie zapłacić za deponowane środki, należące do banków komercyjnych. Im stopa ta jest wyższa, tym więcej można zarobić na lokacie. Po tym jak stopy procentowe NBP zostały obniżone, stopa depozytowa wynosi na ten moment 0%!
Stopa redyskontowa
Stopa redyskontowa (redyskonto weksli) określa ceny, po jakich NBP przyjmuje weksle od banków komercyjnych. Wierzytelności te to zobowiązania klientów wobec banków, stosowane jako zabezpieczenie w przypadku kredytu. Mają formę papieru wartościowego, którego podpisanie zobowiązuje do uregulowania określonej sumy pieniędzy. Ich niewielka popularność sprawia jednak, że stopa ta nie ma zbyt dużego wpływu na politykę pieniężną. Niemniej, jeśli osiąga niewysoki poziom, banki komercyjne mogą więcej zarobić na sprzedaży wierzytelności. W praktyce przekłada się to na zjawisko, w którym chętniej udzielają kredytów. W tej chwili stopa redyskontowa wynosi 0,11%.
Stopa dyskontu weksli
Stopa dyskontu weksli jest naliczana w chwili, gdy bank przejmuje wcześniej dyskontowane wierzytelności, czyli je odkupuje. Ponieważ weksle nie są zbyt popularne w Polsce, nie ma większego znaczenia w kształtowaniu polskiej polityki pieniężnej, tak jak stopa redyskontowa. Na ten moment wynosi 0,12%.
Stopy procentowe NBP mają ogromny wpływ na to, czy opłaca się wziąć kredyt lub założyć lokatę. Po wybuchu pandemii koronawirusa stopy NBP zostały obniżone do rekordowo niskiego poziomu. Nie musi to jednak oznaczać, że warunki są sprzyjające do wzięcia kredytu. Trzeba uważać na dodatkowe opłaty – banki nadal chcą zarobić, więc podwyższają pozostałe koszty. Zanim wybierzesz ofertę, sprawdź i porównaj przynajmniej kilka propozycji!
