Kiedy ubiegasz się o kredyt, bank weryfikuje Twoje możliwości finansowe oraz to, jakim jesteś kredytobiorcą. Na podstawie dostarczonych przez Ciebie informacji i dokumentów oraz danych z Biura Informacji Kredytowej oraz innych źródeł, bank dokonuje oceny Twojej zdolności oraz wiarygodności kredytowej. Czym różnią się te dwa terminy? Wyjaśniamy.
Choć zdolność kredytowa i wiarygodność kredytowa brzmią podobnie, te dwa pojęcia nie są synonimami. Czym się różnią? Ogólnie mówiąc, zdolność kredytowa określa, czy sytuacja finansowa kredytobiorcy pozwoli mu na spłatę kolejnego zobowiązania, wiarygodność zaś określa, czy jako kredytobiorca będzie skłonny do sumiennego wywiązania się z umowy kredytowej. Można zatem mieć zdolność kredytową, ale nie być wiarygodnym kredytobiorcą, i odwrotnie – mieć wysoko ocenioną wiarygodność, ale bez zdolności kredytowej.
Spis treści
Czym jest zdolność kredytowa?
Zdolność kredytowa mówi o tym, czy kredytobiorca będzie w stanie spłacić zaciągnięty kredyt wraz z odsetkami, w określonym terminie. Na podstawie danych o dochodach i wydatkach wnioskodawcy, bank dokonuje kalkulacji i przedstawia potencjalnemu kredytobiorcy propozycję dostosowanej do jego możliwości kwoty kredytu oraz liczby miesięcznych rat, które będzie mógł spłacać.
Przeczytaj również: Co to jest zdolność kredytowa?
Oceniając zdolność kredytową, banki wykonują dwa typy analiz – analizę ilościową i jakościową. Analiza ilościowa odnosi się do sytuacji finansowej osoby ubiegającej się o kredyt. W tym zakresie badane są między innymi wysokość miesięcznych dochodów, kosztów utrzymania, innych zadłużeń i zobowiązań finansowych (np. kredytów, kart kredytowych, alimentów, czy poręczeń cudzych zobowiązań). Banki porównują przychody potencjalnego kredytobiorcy z jego wydatkami i na tej podstawie obliczają wysokość nadwyżki, którą kredytobiorca będzie mógł przeznaczyć na spłacanie rat nowego kredytu. Pod uwagę brane są wyłącznie legalne i udokumentowane źródła dochodów, takie jak na przykład umowa o pracę, zlecenie, dzieło, kontrakt, emerytura czy działalność gospodarcza.
Analiza jakościowa obejmuje natomiast dane, które mogą mieć istotny wpływ na zdolność do spłaty zaciągniętego zobowiązania. Na tym etapie banki analizują między innymi dane demograficzne osoby ubiegającej się o kredyt (wiek, stan cywilny), liczbę osób na jej utrzymaniu, wykształcenie, pracę (wykonywany zawód, zajmowane stanowisko, staż pracy), a także stan majątkowy i mieszkaniowy. Sprawdzana jest także historia kredytowa, na podstawie której można oszacować, czy potencjalny kredytobiorca będzie rzetelnie wywiązywać się z umowy z bankiem, co zarazem jest podstawą do oceny jego wiarygodności kredytowej.
Przeczytaj również: Jak sprawdzić zdolność kredytową?
Wiarygodność kredytowa
Wiarygodność kredytowa mówi o tym, jaka jest szansa, że potencjalny kredytobiorca będzie sumiennie spłacał zaciągnięte nowe zobowiązanie. Wiarygodność kredytową ocenia się analizując dotychczasową historię kredytową wnioskodawcy. W tym celu bank wysyła do Biura Informacji Kredytowej (BIK) zapytanie z prośbą o przesłanie raportu na temat tej osoby. Raport BIK zawiera:
- Wskaźnik BIK, informujący o aktualnym statusie płatności zobowiązań;
- Ocenę punktową BIK (w skali 0 – 100 pkt), obliczaną na podstawie historii kredytowej; informuje ona, jaka jest szansa, że nowy kredyt będzie spłacany prawidłowo;
- Listę zobowiązań kredytowych – w trakcie spłaty oraz zamkniętych w ciągu ostatnich 60 miesięcy;
- Dodatkowe informacje, np. o statusie wnioskodawcy w bazie dłużników BIG InfoMonitor.
Im wyższa ocena punktowa, tym większe prawdopodobieństwo, że nowy kredyt będzie spłacany prawidłowo i bez opóźnień, a zatem tym wyższa jest wiarygodność kredytowa ocenianej osoby.
Zdolność kredytowa a wiarygodność kredytowa
Zdolność kredytowa mówi o liczbach, tj. określa, jaką kwotę kredytu kredytobiorca będzie w stanie regularnie i terminowo spłacać, biorąc pod uwagę jego dochody i wydatki. Jeżeli wnioskujesz o kredyt gotówkowy w wysokości 20 tysięcy złotych rozłożony na 24 miesięczne raty, to po analizie Twoich zarobków, kosztów utrzymania i innych zobowiązań, bank może:
- Przyznać Ci kredyt na warunkach, o które wnioskujesz,
- Zaproponować inne warunki (na przykład mniejszą kwotę lub dłuższy okres kredytowania, w celu zmniejszenia wysokości miesięcznej raty),
- Odrzucić Twój wniosek, uznając, że nie stać Cię za zaciągnięcie nowego zobowiązania.
Wiarygodność kredytowa natomiast określa, na ile prawdopodobne jest, że będziesz spłacać kredyt terminowo, zatem jeśli w Twojej historii kredytowej zdarzały się opóźnienia w płatnościach, przez co masz niską ocenę punktową BIK, to bank może uznać Cię za nierzetelnego kredytobiorcę i odmówić udzielenia kredytu, mimo że teoretycznie Twoja zdolność kredytowa pozwala na nowe zobowiązanie. Podobnie w drugą stronę – jeśli możesz pochwalić się doskonałą historią kredytową, ale analiza Twojej zdolności kredytowej wykazała, że nie stać Cię na nowy kredyt, bank również go nie udzieli.
Przeczytaj również: Jak poprawić zdolność kredytową?
